Stap 2: Tussendoelen en aanbod afstemmen

De gekozen ambities geven houvast bij het kiezen van onderwijsaanbod. Wanneer er bijvoorbeeld ambities (doelen) zijn geformuleerd voor het domein skriuwe, dan kan een school er voor kiezen om het programma Meunstertún aan te bieden aan de leerlingen. Lagere profielen hoeven (vooralsnog) nog geen aanbod te hebben voor het domein skriuwe

Er zijn voor het leergebied Friese taal en Cultuur veel lesmaterialen beschikbaar.

Spoar 8 en Searje 36
Ten eerste kunnen scholen gebruik maken van de methoden Spoar 8 (PO) en Searje 36 (VO). Beide zijn digitale methoden. Beide methoden hebben een koppeling gemaakt tussen het lesmateriaal en het rrF. Taalactiviteiten (groepen 1-2 en 3-4) en Projecten (groepen 5 t/m 8) die door de leerkracht zijn klaargezet en uitgevoerd, worden automatisch geregistreerd in het Referinsjeramt Frysk (rrF). Zo hebben leerkrachten altijd een actueel overzicht van de taaldoelen waaraan ze de leerlingen hebben laten werken. Ook staat bij de beschrijving van lesactiviteiten genoemd aan welk doel deze les werkt. Op die manier kunnen leerkrachten gemakkelijk aanbod selecteren dat past bij de gestelde ambities.
Let op: deze registratie betekent niet dat de leerlingen het bijbehorende niveau ook werkelijk hebben behaald. De registratie betreft een registratie van het aanbod. Of leerlingen de vaardigheden werkelijk beheersen, zal moeten worden gemonitord met één van de evaluatie-instrumenten van GRIP. Het nut van de ‘aanbod-registratie’ is om bij tegenvallende resultaten te kunnen checken of de vaardigheden wel of niet voldoende aangeboden zijn en om te besluiten of een bepaald onderwerp vaker of minder vaak aangeboden moet worden.
De methoden bieden leeractiviteiten op alle domeinen. Het gebruik van de methode zal de leerkracht moeten afstemmen op de ambities en het Taalprofiel, bijvoorbeeld door bepaalde opdrachten te vermijden of ze niet/lichter te beoordelen, terwijl andere opdrachten meer nadruk krijgen.

Additionele lesmaterialen
In het PO maken niet alle scholen gebruik van Spoar 8. De reden kan liggen in het schoolconcept waardoor ook voor de andere vakken geen methoden worden gebruikt. Maar het kan ook zijn dat de school een F-, E- of D-profiel heeft, waardoor de methode (nog) niet bij de ambities past. Wanneer u geen gebuikt maakt of wilt maken van deze methode, dan zijn er verschillende lesmaterialen beschikbaar. Zie de Catalogi van het PO en het VO hieronder. 

Learline Frysk:
Een basisschool die geen gebruik maakt van een methode, kan de learline Frysk gebruiken om lesaanbod te selecteren.

De learline Frysk bevat tussendoelen en een overzicht van themawoorden en grammatica verdeeld over de leerjaren (zie hoofdstuk: ‘schooldoelen’ e.v.). De learline Frysk geeft o.a. houvast bij:

  • het twee- (of meer-)talig aanbieden van thema’s. In de overzichten staan woordpakketten die geïntegreerd kunnen worden bij thema’s. Denk aan een thema als Lente of Groeien, waarbij alle boerderijdieren en hun jongen aan de orde kunnen komen;
  • het beoordelen of dat leuke (voor)leesboek of die interessante Friestalige informatieve tekst past bij het Friese taal-niveau van jouw groep;
  • het inhoud geven aan een doorgaande lijn (die uitkomt bij de ambities);

Als alle woorden en grammatica worden aangeboden en er voldaan wordt aan de criteria: doelgericht, effectief onderwijs en voldoende onderwijstijd, dan komt deze leerlijn uit bij het niveau A2 – op weg naar B1 halen. Het is aan de leerkracht of de leeractiviteiten gericht zijn op luisteren (profiel E), luisteren en spreken (profiel D), luisteren, spreken en lezen (profiel B) of op alle domeinen (profiel A). De leerkracht zal zelf op zoek moeten naar lesmaterialen en zelf opdrachten bedenken. Let op: deze leerlijn begint op een laag niveau, vergelijkbaar met het leren van Engels. Een schoolpopulatie met veel Friestalige leerlingen kan hoger in de leerlijn beginnen.

Wil je advies of hulp bij het opstellen van een onderwijsaanbod dat afgestemd is op het schoolprofiel en de schoolambities neem dan contact op met:

Eelke Goodijk: 06-12 52 2662 email: e.goodijk@cedin.nl

Dorien Hamstra 06- 13 12 17 50 of d.hamstra@cedin.nl